عەلی مەولود/
سەرباری ئەوەی لە سێ چارەکە سەدەی رابردوودا خەڵک دەردی زۆری بەدەست حیزبەکانەوە کێشاوەو چیرۆکی تراژیدی زۆر لە داوێنیان کەوتۆتەوە، بەڵام هێشتاش، لەسەر ئاستی نوخبەی سیاسی، خۆرێکخستن بەشێوەی حیزب، بە یەکێک لە دیاردە باوەکانی ژیانی سیاسی هەرێمی کوردستانە.
چ ئەوانەی لەڕێگای بەشداری هەڵبژاردنەکانەوە دەیانەوێت بچنە ناو پرۆسەی سیاسی و چ ئەوانەی دەیەنەوێت لەڕێگای جەماوەرەوە جێگای حیزبە دەسەڵاتدارەکان لەق بکەن یان بگرنەوە، راستەوخۆ بیر لە دامەزراندنی حیزب یان رێکخراوێکی سیاسی دەکەنەوە، بۆ رێکخستنی خۆیان وەکو نوخبەی سیاسی و رۆڵی خەڵک لەم حیزبانەدا تەنها لە دەنگدان و خۆپیشانداندا کورتدەبێتەوەو ئەو دوای کاری نوخبەی سەرکردایەتی حیزبە.
ئامانجێک کە لەپشتی ئەم ئەڵقە سیاسیەوە خۆی مەڵاسداوە، نەک رێکخستنی خەبات و خولیای خەڵکن بۆ بنیاتنانی کۆمەڵگا بەشێوەیەکی نوێ و بۆ ژیانێکی نوێ، بەڵکو بۆ گەیشتن بەدەسەڵاتی سیاسی و بەشداریە تیایدا، کە دواجار، ئەگەر سەرکەوتووش بن، دەگەنەوە بە هەمان ئەو ئەزموونەی لە بەرامبەریدا هەستاون و ناتوانن تێپەڕی بکەن، هەر بۆیە ئەم جۆرە لە حیزب ناتوانێت بۆ خەڵک خێرێک بداتەوە.
هەڵبەت کێشەکە لە خودی حیزبدا نیە وەک پێکهاتێکی سیاسی و تەنانەت بە نیازو نیەتی کەسەکانیش بەرتەسک نابێتەوە، بەڵکو بەپلەی یەکەم لە جۆرایەتی حیزب دایە، هەم وەک رێکخستن و هەم وەک ئامانج، کە لەبنەڕەتدا بەشێوەی قوچەکی و هیرارکی پێکدێن و دەبنە ئامرازی کەمینەیەکی سیاسی بۆ دەسەڵاتداری کردن و سیاسەت تیایدا دەبێتە رێگایەکی گونجاو بۆ کەسابەت و بزنس.
حیزب، یەکێک لە توخم و رەگەزە سەرەکیەکانی خەباتی سیاسیە و بۆ رێکخستنی خەبات و بەرەنگاری خەڵک و بەشداری ئەوان لە پرۆسەی سیاسی پێویست و کاریگەرە، حیزبەکان، بۆرژوازی بن یان کۆمۆنیستی، تۆتالیتار بن یان دیموکراتی، لیبراڵ بن یان خۆپارێز، بەشێکی دانەبڕاون لە ململانێی سیاسی و پێکهاتێکی خانەیی زیندوون لە ژیانی سیاسیدا و خەڵکیش دەتوانێت لەم ئامرازە کەڵک وەربگرێت.
لە دوای شۆڕشی ئۆکتۆبەرەوە، زۆربەی حیزبەکان (چەپ و راست) لە شێوەی دەوڵەت و بۆ جێگرتنەوەی ئەو دروستکراون، لەناوخۆی خۆشیاندا وەک دەوڵەتێکی بچووک مامەڵەدەکەن و بەناوی دیسپلینەوە ناوەندێتی رەها بەڕێوەدەبەن و پانتایی ئازادی و دیموکراسی تیایاندا تەنگەبەرە، کۆمەڵێک کاربەدەست لەسەرەوە چاکەو خراپە دیاریدەکەن و مافی ئەندامەتی دەدەن و وەردەگرنەوە. زۆربەی خیلاف و ناکۆکیەکان بەئاقاری لێکترازان و دژبەریدا دەڕۆن و … تاد.
لەسەر بنەمای ئەو خەوشانەی سەرەوە، هەڵوێست و بۆچوونی لێکجیاواز سەبارەت بە نیهادی حیزب هەیەو زۆرێک لە خەڵک ئێستا (بەپێچەوانەی رابردووەوە) بە ئامرازێکی گونجاوی نابینن بۆ گۆڕینی ژیانی خۆیان و لەسەرهەڵدان و راپەڕینەکاندا چاوەڕێی بەرنامە و راسپاردەی حیزبەکان نابن.
هەندێک، حیزب بەپێویست نازانن و دەڵێن حیزبایەتی ئازادیە تاکەکەسیەکان بەرتەسک دەکاتەوەو تاکەکان دەکات بە دەروێشی خۆی و رێگای وتن و بینینی راستیەکان دەگرێت،
هەندێک، حیزب وەک دەزگایەکی سەرو خەڵکی دەبینن و پێیانوایە تەنانەت حیزبە سۆسیالیست و کۆمۆنیستەکانیش ئەلقەیەکن لە دەسەڵاتی چینایەتی بۆرژوازی و بە سەرچاوەی شکست و بەلاڕێدابردنی شۆڕشی پرۆلیتاریای دەزانن.
هەندێکیش هەموو هەوڵێکی دەرەوەی پرۆلیتاریا بێ هودە دەبینن و دانی خێر بەهیچ حیزب و ریکخراوێکی سیاسی دەرەوەی خۆیاندا نانێن و کرێکارچێتی و “کرێکار پیرۆزی” دەکەنە بەستەری سەرەکی خەبات.
بەشێکیش سڵدەکەنەوە لەوەی حیزبە نەریتیەکان وەک سەرپەرشتیار و جێگرەوەی جەماوەری خەڵک کاریانکردووە و لەجیاتی ئەوان بڕیاردەدەن و حکومەت و دەوڵەتداری دەکەن و بەم ستراتیژەوە هەمیشە تێکۆشانەکانیان دەبەنەوە ناو سیستەم.
بابەتێکی دیکە، پەیوەندی نێوان حیزب و رێکخراوە جەماوەری و پیشەییەکانە، هەندێجار رێکخراوە جەماوەریەکان کراون بە کۆمیتەو پاشکۆی حیزب، هەندێکجاریش جەختکراوە بەتەواوی لەیەک سەربەخۆ بن، وەکئەوەی کاری جەماوەری و کۆمەڵایەتی جیاواز بێت لە کاری سیاسی، لەکاتێکدا خەبات و بەرەنگاری “کۆمەڵایەتی – سیاسی” دەتوانن پێکەوە ببنە دوانەی یەک بزووتنەوەی یەکگرتوو.
بەڵام لەراستیدا حیزب خۆی چیەو چۆن دەبێتە ئامرازی خەبات و بەرەنگاری کۆمەڵایەتی و بەشدار دەبێت و رۆڵدەبینێت لە پێشخستنی هەوڵەکانی گۆڕینی ژیان، وە پەیوەندی بە ئامانج و تێکۆشانی خەڵکەوە چۆنەو جەماوەر چۆن لەگەڵی ئاشت دەبێتەوە، ئەوە مەسەلەیەکە پێویستی بە روونکردنەوەیە.
بە وتەی ئەنگڵس ” شۆڕش باڵاترین ئاستی سیاسەتکردنە” ئەمە بەمانای ئەوەیە کە حیزبی شۆڕشگێڕ دەرگای خەباتی شۆڕشگێڕانە بەرووی جەماوەردا بکاتەوەو بۆ زیاتر بەسیاسیکردنیان مەشقی سیاسی بە خەڵک بکات و خولیاو ئامانجەکانیان بەرەو بزووتنەوەیەکی کۆمەڵایەتی – سیاسی رێکخراو ئاراستە بکات.
بابەتی سەرەکی و ستراتیژی لە مەسەلەی سیاسەتکردنی خەڵکدا گۆڕینی کۆمەڵگایە بەقازانجی زۆرینە، ئەمەش پێویستی بە رێکخستن و سەرپێخستنی جوڵانەوەیەکی کۆمەڵایەتی – سیاسی هەیە کە ئامانجی دەستپێکردنی ژیانێکی نوێ بێت و ئازادی و یەکسانی و هاوبەشێتی بۆ هەمووان لەخۆبگرێت، ئەرکێک کە حیزبی شۆڕشگێڕ لەم بوارەدا لەئەستۆیەتی دەستپێشخەری و پێشەنگایەتی و نیشاندانی رێگاکانی ئەو گۆڕانکاریەیە.
لەکارنامەی حیزبە نەریتیەکاندا بەشداری خەڵک لە سیاسەت لاوەکیەو تەنها بۆ دەنگدان و خۆپیشاندانە، تەنانەت ئەندامەکانی حیزبیش لەچوارچێوەی کۆمەڵێک پرەنسیپی رێکخراوەییدا کۆتکراون. بڕیاری سیاسی سەبارەت بەکۆمەڵگا لەدەستی حیزبدایەو بڕیارەکانی ناوحیزبیش لەدەستی سەرکردایەتی و سەرۆک.
هەر لەم چوارچێوەیەدایە ئەزموونەکانی پێشوو لەجیاتی ئەوەی ببن بەبەشێکی وشیار و پێشەنگ لەدەستپێکردنی ژیانێکی نوێ، بوون بە هەوڵێک بۆئەوەی کۆمەڵگا بخەنە ناو خۆیانەوەو بەگوێرەی بەرنامەی سیاسی خۆیان رێکیبخەنەوە.
بۆ ئەوەی لەم چارەنووسە دەرچین، فۆرمێکی نوێی رێکخراوەیی بووە بە پێویستیەکی هەنووکەیی، کە گونجاو بێت لەگەڵ قۆناغ و جوڵانەوەی شۆڕشگێڕانەی ( کۆمەڵایەتی – سیاسی) هاوچەرخ و هاوکات پۆتانسێڵ و هێزو تواناکانی بەرەی بەرەنگاری بخاتە پاڵ یەک.
لەسەر ئاستی کۆمەڵایەتی خەریکە ئەم شێوە خۆرێکخستنە نوێیە لێرەو لەوێ سەردەردێنێت و لە خۆپیشاندانەکاندا خۆی دەنوێنێت، پێشخستنی لایەنی سیاسی ئەم بابەتە کە خۆی دەبینێتەوە لە سیاسیکردنەوەی تێکۆشانەکان لە ئاستی لۆکاڵ و دامەزراندنی رێکخراوی سیاسی سەراسەری هاوتەریب، کە بەرنامەو جیهانبینی و شێوەی رێکخستنی، گونجاو ببێت لەگەڵ بزووتنەوەی گشتی، کۆمەکی گەورە بە پێشخستنی لایەنە کۆمەڵایەتیەکەش دەکات.
فۆرمێک لە خۆرێکخستن، کە لەسەر ئاستی لۆکاڵ وەڵامی خواست و خەباتی لۆکاڵ بداتەوەو لە ئاستی گشتیدا لەسەر بنەمای قازانج و بەرژەوەندی گشتی دامەزرابێت نەک هیچ چینێک و بەش و دەستەو تاقمێکی دیاریکراو. فۆرمێک بێت بۆ کۆمەڵگاو فراوانترین بوار بڕەخسێنێت بۆ بەشداری سیاسی، سیاسەتکردن تیایدا نەبێتە پیشەی کەمینەیەکی دەستەبژێرو سەرچاوەی خۆژیاندن و خۆسەپاندن.
هەم لەناوخۆی و هەم لە کۆمەڵگادا، لەرووی سیاسیەوە پێشەنگایەتی بەرهەمبێنێت و لەڕووی کۆمەڵایەتیەوە ژیانی ئازاد، رێکخستنەوەی عادیلانەی ژیانی گشتی بکاتە ئامانجی سەرەکی و گۆڕین و دەسکاری دەوڵەت و دەسەڵاتیش لە پەیوەند بەم ئامانجەوە بچێتە پێش، بەورادەیەی لەدەرەوەی خۆی داوای دەکات، لەناوخۆیشیدا ئازادی و دیموکراسی هەبێت.
لە سەدەی ١٩ پەویوەندیە کۆمەڵایەتیەکان (چینایەتیەکان) راستەوخۆ هۆکاری درووستبوونی ئاگایی و ئاڵوگۆڕی کۆمەڵایەتی فراوان بوون، پەیوەندی نێوان کارو سەرمایە یان کرێکاران و سەرمایەداری ئەوەندە توند بوو، رووبەڕووبوونەوە کۆمەڵایەتیەکان بەزوویی سیاسی دەبوونەوە تا ئاستی شۆڕشەکان، کە کرێکاران هەم لەبەرەنگاریدا و هەم لە گۆڕیندا سەنتەر بوون.
سەدەی ٢٠ رۆڵی حیزبەکان زیاتر دەرکەوت، حیزبە چەپەکان نوێنەرایەتی رۆڵی سیاسی کرێکارانیان کردە ئاڵای خۆیان و وەک جێگرەوەی ئەم هێزە کۆمەڵایەتیە، تائاستی وەرگرتنی دەسەڵاتی سیاسی چوونەپێشەوە، حیزب بوو بە سەنتەری تێکۆشان و یەکگرتن و گۆڕانکاری، بوو بەهۆکارو ئامرازی سەرەکی رێکخستن، پەروەردە، پێگەیاندن و سیاسەتکردن.
حیزبە جەماوەریە گەورەکان پێکهاتن، کۆمەڵگاکان لەناو حیزبەکاندا بچووککرانەوە، بەرنامەو داخوازینامەکانی ئەوان بوو بە رێچکەی سیاسی و لەهەمانکاتدا بوون بە خواستی زاڵ لە کۆمەڵگا، حیزبی لینینی بوو بەپێشرەوو رچەشکێنی ئەم پرۆسەیە، بوو بە فۆرمی باوو زاڵ نەک هەر بۆ حیزبە کۆمۆنیست و کرێکاریەکان بەڵکو بۆ حیزبە نەتەوەیی و نیشتمانی و تەنانەت ئیسلامیەکانیش (ئیخوانیەکان وەک نمونە).
حیزبگەرایی باڵی کێشا بەسەر سیاسەتدا و حیزبەکان وەک دەوڵەتگەراو دەسەڵاتخواز ساغبوونەوەو بەوپێیە مانای سیاسەت لە دەوڵەت و دەسەڵاتی سیاسیدا کورتبۆوە، پەیوەندی حیزبەکان بە ژیانی گشتییەوە لەڕێگای دەوڵەت و حوکمڕانیەوە گرێیخوارد. راپەڕینە جەماوەرییەکان و هەڵبژاردەنەکان و کودەتا سەربازیەکان، کە زۆرتر حیزبەکان رێکیاندەخستن، بوون بەستەری گۆڕانکاری گەرە.
بەڵام لەسەدەی ٢١ کێرڤی ئەو رۆڵەی حیزب دابەزی، کۆتایی سەدەی ٢٠، کۆتایی رەونەقی رۆڵی حیزبە نەریتیەکان بوو، بەوهۆیەوە سەرباری خرۆشان و راپەڕینی زۆر لەم ماوانەی دواییدا بەڵام بینەری رووداوی گەورەی لەبابەتی کۆمۆنەی پاریس و شۆڕشی ئۆکتۆبەرو شۆڕشی گەلی چین و … تاد، نەبووین.
بۆیە ئەوە پرسیارێکی پێویست و بەجێیە کە ئێستا دەبێت چ بکرێت بۆئەوەی سەرهەڵدانەکانی لەبابەتی : ١٧ی شوبات لە هەرێمی کوردستان و تشرینیەکان لە عێراق و” ژن، ژیان، ئازادی” لەئێران و …. تاد ) گۆڕانکاری هاوزای خۆیان درووست بکەن؟
وەڵامەکە ئەوەیە کە: بە گوێرەی سەردەمی خۆمان خەبات و بەرەنگاریمان رێکبخەین، هێز ئاراستە بکەین و ئامانجەکانمان دیاری بکەین، نەک هونەرمەندانە ئەزموونەکانی پێشوو بلاوێنینەوە، بەر لەهەموو شتێکیش دەبێت ئەو رێکخراوە سیاسییەی بەدەستیەوە دەگرین دەبێت لە: ئایدۆلۆژیگەری، ناوەندێتی، گشتگەرایی، نوخبەویەت، هیرارکیەت و دەسەڵاتخوازی … رزگاری بێت.
شێوەرێکخستن و ئاسۆو ئامانجێک کە لەسەدەی ١٩و لەڕیگای مانفێستی کۆمۆنیستەوە خۆی نواند، بوو بە پێشەنگی خەباتی چینایەتی و گۆڕانکاری گەورە، کە سەرمایەداری ناچار بە چاکسازی و پاشەکشەی چاوەڕوان نەکراو کرد لە بوارەکانی مافە سیاسی و ئابووری و مەدەنیەکان لەسەر ئاستی تاک و کۆمەڵەکان و گشتی.
وە لە سەدەی ٢٠، سەرباری ئەوەی پێشتر گەشەی ئابووری و پیشەسازی وەک بنەمای شۆڕشەکان سەیردەکران، بەڵام حیزبی بەلشەفی و شۆڕشی ئۆکتۆبەر بوون بەپێشەنگی گۆڕانکاری گەورە لە رووسیایەکی دواکەوتووداو ماو لە صین بەهەمانشێوە، وە ئەو وڵاتانەی بەجیهانی سێ دەناسران، بوون بە کوانووی شۆڕشەکان و گۆڕانکاریە سیاسی و کۆمەڵاتیەتیەکان.*
واتە مرۆڤ و خواستەکانی (لەکۆمەڵگای ئابووری پێشکەوتوو یان دواکەوتوودا بێت) دەتوانن ببنە سەرچاوەی گۆڕانی گەورە، کێ ئەچەوسێتەوەو ئازار ئەکێشێت و ستەمی لێئەکرێت، ئەتوانێت پێشەنگی گۆڕانکاری بێت و هاوکات خواستەکانیان و ئامانج و ئاواتەکانیان ببێت بە بنەمای سیاسەت لەخزمەتی ئازادیخوازی و ژیانخوازی و یەکسانیدا، لەوبارەیەوە لینین کارێکی درووستی کرد کە لەسەر گەشەکردنی ژێربینای ئابووری کاری شۆڕشی ئۆکتۆبەری رانەگرت.
ستالین و هاورێبازەکانی لەژێر ناوی تیۆری “مارکسیزم – لینینیزم” شێوەیەکی تری لە رێکخستن داهێنا کە بریتی بوو لە – رێکخستنی پرۆلیتاریا وەک حیزب- (پرۆلیتاریای مارکس و حیزبی لینینی تێکەڵکرد)، کە دواتر بۆ دەورەیەک بوو بە روانگەی زاڵ بەسەر بزووتنەوەی کۆمۆنیستیدا.
لە مانفێستی کۆمۆنیستدا تێزی (هاتنەدەری کۆمۆنیزم بەشێوەی سرووشتی لەهەناوی پرۆلیتاریای مۆدێرن، وەک ئاگایی و هۆشیاری خۆڕسک، بوو بە بەستەری سەرەکی ئەکتی شۆڕش، بەڵام لینین بە ( دەبێت چ بکرێت) وشیاری سۆسیالیستی کرد بەسەرچاوەی سۆسیالیزم و کۆمۆنیزم و پەیوەستی کرد بە تیۆری شۆڕشگێڕانەوە، کە حیزب رۆڵی گرنگی تێیدا هەیە، ستالین ئەم دوانەی بەیەکەوە بەست کە هەریەکەیان وەڵامی دەورانێک بوون.
هەڵبەت قسە لەسەر نیشاندان و سەلماندنی جیایی مارکس و لینین نیە، کارێکی لەو بابەتە هیچ گرێیەکمان بۆ ناکاتەوە، ئەوان ئەگەر جیاوازیشیان هەبووبێت، دوو رابەری لێهاتووی یەک پرس و یەک بزووتنەوەن لەدوو قۆناغی جیاوازدا، ئەوەی گرنگە باسی شێوەو رێگای کارکردنە لەسەردەمە جیاوازەکاندا بۆ یەک ئامانجی هاوبەش.
بەوپێیە سەدەی ٢١یش شێوازی کاری خۆی دەخوازێت، بەڵام وەکچۆن لینین سودی لە مارکس و مانفێست وەرگرت بۆ زەمانی خۆی، وە مارکس لەپێش خۆی، ئێمەش مافی خۆمانەو بگرە لەسەرمان پێویستە سوود وەرگرین لەو هەموو میراتە پڕبایەخەی، کە لە بواری هزری و سیاسی و رێکخراوەیی و شێوازی خەباتدا بۆ ئازادی و ژیانخوازی و عەدالەتی کۆمەڵایەتی بەدەستهاتوون، بەلام بۆ دووبارەکردنەوەوەی دەروێشانە نا، بۆ ئەوەی جوڵانەوەیەکی نوێ، بەئاراستەی جێگرەوەیەکی واقیعی بۆ سیستەمی باو و کۆمەڵگای باوو ژیانی باو بەرهەمبێنێت.
کۆمەڵگەی کوردستان و عێراق شوێنی هەڵسوڕان و تێکۆشانی راستەوخۆی ئێمەیە و پێویستی گەورەی بە گۆڕانکاری کۆمەڵایەتی، سیاسی، ئابووری و هزری و فەرهەنگی هەیە، کە بەشێوەی کۆن ناکرێت، وە بۆ دەستپێکردنی کارێکی نوێ و پێکهێنانی چەترێکی رێکخراوەیی کۆمەڵایەتی – سیاسی، کە شێواز و ئامرازی گونجاو بۆ تێکۆشان و هەوڵەکانی ئەم سەردەمە بهێنێتە دەرەوە، دەبێت پێکەوە بیربکەینەوەو پێکەوە هەنگاو هەڵێنین، … ئەم کارە پێویستە لە هزرو بیرکردنەوەیەکی نوێوە هەستابێت.
پەیوەندی نێوان حیزب و کۆمەڵگا، بابەتێکی پڕکێشەیە، لە تێگەیشتنی نەریتیدا حیزب زۆر توند گرێدراوە بە دەسەڵاتی سیاسیەوەو کۆمەڵگا کراوە بە کارلێکراو (مفعول بە)، هەندێک پێیانوایە ” سیاسەت یانی حیزب و حیزبیش یانی دەسەڵاتی سیاسی” واتە حیزب تەنها بۆ دەسەڵاتی سیاسی درووست دەبێت و هەر بۆ ئەو مەبەستەش پێویستی بەخەڵکە، چ بۆ شۆڕشکردن بێت یان بۆ دەنگدان.**
بەڵام ئامانجی خەبات و تێکۆشان، نەک دەسەڵاتداری نوێ، بەڵکو پێویستە بنیاتنانی ژیانێکی نوێ بێت لەکۆمەڵگادا، کە لەڕوانگەی ئێمەوە ژیانێکی ئازادو هاوبەش، هەرەوەزی و خۆبەڕێوەبەرە، لەدەرەوەی چەوساندنەوەو ستەمکاری.
بۆ گەشەپێدان و کۆمەلایەتیکردنەوەی ئەو ژیانە نوێیە، پێویستە کۆمەڵەی سیاسی چین و توێژەکان و بزووتنەوە کۆمەڵایەتیەکان و تۆڕبەندی نێوانیان پێکبێن، حیزبی شۆڕشگێر لە خەبات و بەرەنگاری ئەو رێکخستنە کۆمەڵایەتیانەدا رۆڵی رێکخەرو پێشەنگایەتی و ئاسۆپێدانی هەیە و هاوشێوەی نەخشەیەکی کارەبایی وزە دەگەیەنێت پێیان.
حیزبی شۆڕشگێڕ ئەرکیەتی بەشدارییەکی رێکخراو لە پرۆسەی گۆڕینی بکەرە کۆمەڵایەتیەکان بۆ بزووتنەوەیەکی سیاسی بکات، بەئامانجی ئامادەبوونی کۆمەڵگا بۆ گۆڕانکاری بەئاقاری ئازادی و یەکسانی و ژیاندۆستیدا.
حیزبێک کە بتوانێت بەم ئەرکە هەستێت، نەک لەسەر بنەمای ئایدۆلۆژیایەکی دیاریکراو، بەڵکو دەبێت لەسەر بنەمای ئامانج و پێویستیەکانی ژیانی گشتی دامەزرابێت و ئازادی و یەکسانی و دیموکراسیەت، پرەنسیپی بنەڕەتی بن تیایدا، وە دەبێت خۆی لە پلەبەندی و هیرارکیەتی سیستەمی باو رزگار کردبێت.
سیستەمی سەرمایەداری لەئێستادا بەشێک لە مرۆڤەکانی لەگەڵ خۆی گونجاندووەو بەشی زۆرینەشی خستۆتە پەراوێزەوە، هەڵاواردن و ستەمکاری کردووە بە شوناسی زاڵی کۆمەڵگای خۆی، ئازادیخوازی و ژیانخوازی و خواستی هاوچەشنی و وەکیەکی، ئێستا بەستەری سەرەکین لەخەبات و تێکۆشانی دژ بەو سیستەمەدا، ئەوەش بەو بەرنامە سیاسییانەی لەسەر بنەمای ئایدۆلۆژیا و بەتەماحی وەرگرتنی دەسەڵات ئامادەکراون، بەهیوای ئەوەی لەسەرەوە گۆڕانکاری بکەن، وەڵام وەرناگرێتەوە.
راپەڕین و خۆپیشاندانەکانی چەند دەیەی رابردوو حیزبە نەریتیەکان نەبوون بە هێزو رەگەزی کاریگەر تیایانداو خەڵکی راپەڕیوو نارازیش وزە و ئیلهام لە جۆری تری رێکخراوبوون وەردەگرن و پێشکەوتن و گۆڕانکاریەکان شێوازێکی نوێ لە خۆڕێکخستن دەخوازێت و ئەبێت ژانی لەدایکبوونی جۆرێکی نوێ لەحیزب بمانگرێت، کە ئاسۆیی بێت و شاقوڵی نەبێت، تاک تیایدا بەئازادی بجوڵێت و بکەر بێت نەک کارپێکراو.
بەگشتی هەلومەرجی نوێی جیهان و پەیوەندی نێوان حیزب و کۆمەڵگاو حیزب و دەسەڵاتی سیاسی، پێویستی بە لێوردبوونەوە و تێڕامانی نوێ هەیە، لەپەیوەند بەمەشەوە، پێداچوونەوەو وردبینیکردن و نۆژەنکردنەوەی بیردۆزەکان بووە بە پێویستی.
ئێمە خوازیاری شێوەیەک لەژیانین کە ئازادو هاوبەش بێت و چەوساندنەوەو ستەمکاری و هەڵاواردنی تێدا نەبێت، لەو راستایەدا رێکخراوی جۆراوجۆری لەچەشنی کۆمەڵەکان و بزاوتەکان و تۆڕەکانی پەیوەندی و هەروەها رێکخراوی سیاسی پێشەنگ (حیزب) پێویستە، کە لەسەر ئاستی لۆکاڵ و سەراسەری ئەم ئەرکە بەرنەپێشەوە، ئەرکی رێکخراوی سیاسی سەراسەری جگە بەشداری و ئاسۆپێدانی کۆمەڵەکان و بزووتنەوەکان، لە لۆکاڵ، هاوکات ئەوەیە کە ژیانێکی شایستەی ئازاد بکاتە خولیای مرۆڤەکان، لەسەر ئاستی کۆمەڵایەتی.
ئەگەر “ئامانج” گۆڕینی کۆمەڵگای چینایەتی بێت بۆ کۆمەڵگای ئازاد، بێشک لەوەوە دەستپێدەکات کە شێوەژیانی خوازراو ببێت بە خەون و خولیای خەڵک و واقیعێکی کۆمەڵایەتی، وەکچۆن سەرمایەداری بەرلەوەی دەسەڵاتی پاشاو بەگەکان بڕوخێت و خۆی ببێت بەدەسەڵات، لەکۆمەڵگادا ببوو بە واقیع.
مێژووی ئەم بزووتنەوەیەی ئێمە و ئەزموونەکانی ناوی، چاک و خراپی زۆری تێدایە، با مشتومڕو وتووێژ لەسەر ئەوانە بکەین بە بەشێک لە کاری خۆمان، بەڵام ناووناتۆرە لەیەک نەنێین. خاڵی ناوکۆیی بدۆزینەوە و بیکەین بە بنەمای کاری پێکەوەیی، بەڵام لەسەر جیاوازیەکان یەکتر تەکفیر نەکەین.
_______________
*هەزاران کەس لەوڵاتانی دواکەوتووی ئابووری، بەهۆی ئەو تێگەیشتنەوە کە پێشکەوتنی ژێربینای ئابووری بە پێشمەرجی پێشکەوتنی رووبینای سیاسی دادەنرا، بوون بەناسیونالیست و بەناوی ئەوەی وڵاتەکەی هێشتا لەرووی ئابووری و پیشەسازیەوە پێشنەکەوتووە و چینی کرێکار شکڵی نەگرتووە، بۆیە دەبێت لەپێشدا خەباتی نیشتمانی و نەتەوەیی بکات.
** ئەمە لە حیزبە نەریتیەکانیش دواکەوتووترە، کە قوتابخانە بوون بۆ پەروەردە و پەیمانگا بوون بۆ پێگەیاندنی کادری سیاسی.